در ماه رمضان، برای حفظ سلامتی باید تغییراتی در خوردن و آشامیدن صورت داد. این تغییرات بر پایه اصول زیر است.

ضرورت خوردن سحری:

عده ای در فصول گرم سال با توجه به کوتاه بودن شب، وعده سحری را آخر شب میل کرده سپس می خوابند که این امر باعث ایجاد اختلالات گوارشی و ... می گردد. سحری بهتر است از غذاهای انرژی زا مانند غذاهای نانی باشد تا توانایی انجام فعالیت روزانه تا حدودی تامین شود و گرسنگی عصر قابل تحمل گردد.

 

پرهیز از خوابیدن بین اذان تا طلوع آفتاب:

از دیدگاه طب خوردن سحری و خوابیدن بعد از آن در ماه مبارک رمضان برای بدن از جهات مختلف مضر می باشد.

حال در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم:

• ایجاد سنگینی

• در بخش فوقانی معده قدرت هضم ضعیف است و غذا برای عبور از این بخش به قسمت پایین تر، زمان لازم دارد. اگر شخص قبل از عبور غذا از قسمت فوقانی بخوابد احساس سنگینی در معده می کند.

 

• ایجاد نفخ و درد معده:

• غذا برای هضم به حرارت نیاز دارد در بخش فوقانی معده حرارت کم است لذا معده نفخ می کند که آزار دهنده است و در صورت تشدید باعث درد معده می شود.

 

• اختلال در هضم غذا:

• گازهای تولید شده در دستگاه گوارش با فاصله انداختن بین شیره گوارشی و اجزاء غذا، هضم غذا را دچار اختلال می کند.

 

• ممانعت از خواب عمیق:

سنگینی حاصل از وجود مواد غذایی در معده باعث پهلو به پلو شدن و مانع خواب عمیق می شود. لذا 1-1.5 ساعت پس از خوردن سحری از خوابیدن پرهیز کنید.

هم زمانی افطار و شام

• منظور از افطار یک فنجان آب جوش، آب جوش و عسل و یا شیر، مقدار کمی نمک، یک عدد خرما، یک کاسه کوچک سوپ رقیق و ... می باشد.
• منظور از شام غذاهای متعارف مانند: پلو با انواع خورش ها، آبگوشت، جوجه کباب، مقدار قابل توجهی نان سنگک با پنیر و سبزی، نان و حلوا و ...است.

در طول روزه داری معده در اثر گرسنگی و تشنگی دچار افزایش حرارت و کمبود رطوبت می گردد بنابراین بهتر است افطار خود را با یک لیوان نوشیدنی گرم و ترجیحا کمی شیرین و یک غذای سبک و ساده و زود هضم شروع کنید. استفاده از آب ولرم و چای کم رنگ ، شیر گرم و شربت و عسل توصیه می شود. خوردن خرما ، کشمش و انجیر به همراه نوشیدنی های نامبرده توصیه می شود.

 

نوشیدن مایعات در ماه رمضان چگونه باشد؟

روزه داری بویژه در ماه های گرم سال موجب کم آبی بدن می شود؛ حتی در فردی که فعالیت جسمی او در حداقل ممکن است آب بدن از راههای مختلف ( مانند: ادرار، مدفوع، تعریق نامحسوس و تنفس) دفع می شود بنابراین لازم است که کمبود آب در وعده افطار تا سحر جبران شود. یکی از روش های غلط برای باز کردن روزه نوشیدن آب سرد است که این عمل باعث سوء هاضمه ، افزایش عطش و ضعف اعصاب و ... می شود.

 

برای کاهش این عطش بجای اینکه با نوشیدن یک لیوان آب سرد شروع کنید بهتر است از روش های زیر استفاده کنید:

قرار گرفتن در یک محیط کاملا خنک و بوییدن سیب و گلاب می تواند کمک کننده باشد.

استفاده از ترکیباتی که می توانند به خوبی آب بدن را تامین کنند

 شامل: کاهو، خیار، سکنجبین، خاکشیر، تخم شربتی، ..باید توجه داشت که آب مورد نیاز بدن تنها از طریق نوشیدن آب تامین نمی شود بلکه هر انچه که می خوریم مقداری آب دارد که میزان آن در خوراکی های مختلف متفاوت است.    .   بنابراین توصیه می شود کمی بعد از باز کردن افطار آب میل کنید. آب مصرفی شما سرد نباشد و از ترکیبات نام برده استفاده فرمایید.

بهتر است مایعات خنک را جرعه جرعه میل کنید. زیرا نوشیدن یکباره آن می تواند باعث سردی مزاج معده و حتی کبد شده و باعث اختلال در هضم موادغذایی شود.

 

نوشیدن مایعات کافی قبل از سحری

برای پیشگیری از کم آبی غیر قابل تحمل و تامین نسبی آب بدن در روزهای ماه رمضان، مایعات مورد نیازبهتر است هنگام سحر قبل از وعده سحری میل شود؛ نه پس از آن.

اجتناب از خوردن غذاهای تند و شور و غذاهایی مانند: ماهی و کباب کوبیده در وعده سحری 

 

خوردن میوه در صورت نیاز، شب قبل از خواب

با توجه به محدودیت زمان در فاصله زمانی افطار تا سحر معمولا بهترین زمان خوردن میوه قبل از خواب می باشد.

 

درمان یبوست در ماه رمضان:

• پرهیز از خوردن غذاهای شور و مواد غذایی حاوی نگهدارنده
• پرهیز از خوردن عدس، موز، چای پررنگ، بادمجان
• پرهیز از خوردن نان های سفید فاقد فیبر همچون نان ساندویچی
• خوردن کدو، زیتون و ورزش مناسب و خواب منظم
• پاسخ به موقع به احساس دفع مدفوع
• ماساژ شکم و روده

 

ورزش در ماه رمضان:

بهترین زمان برای ورزش 2-3 ساعت بعد از وعده سحری و یا در انتهای روز می باشد و باید زمان ورزش کوتاه شود تا موجب ضعف و عطش نشود. افراد ضعیف بهتر است فعالیت ورزشی خود را در روزه داری محدودتر کنند.

 

سالمندان و روزه داری:

سالمندان در این روزها باید به دنبال تامین انرژی با مواد غذایی مقوی و کم حجم و بر طرف کردن یبوست های احتمالی باشند.

این هدف با کاهش مصرف شوری ها و ترشی ها و مصرف بادام و فرنی و حریره بادام، سوپ با گوشت و آلو قابل دست یابی است.

 

بیماران کلیوی و روزه داری:

این گروه باید در مصرف مایعات دقت بیشتری داشته باشند.

 

بیماران دیابتی و روزه داری:

خطر حملات افت یا افزایش قند خون، کمای دیابتی و بی آبی و افزایش استعداد تشکیل لخته، بیماران دیابتی را تهدید می کند. علم پزشکی بیماران دیابتی را به 4 دسته، طبقه بندی می کند.

• بیماران بسیار پرخطر دیابتی:

1. بیمارانی که سه ماه پیش از رمضان دچار افت قند خون شده اند.
2. بیمارانی که حملات مکرر افت قند خون دارند.
3. بیمارانی که قند خونشان کنترل شده نیست.
4. مبتلایان به دیابت نوع 1
5. افرادی که بیماری حاد دارند.

 

• بیماران پرخطر دیابتی:

1. بیماران دچار نارسایی کلیوی
2. بیمارانی که سن بالا دارند.
3. افرادی که کارهای بدنی سخت انجام می دهند.
4. بیمارانی که داروهای اعصاب و روان و صرع استفاده می کنند.

 

• بیماران با خطر متوسط دیابتی:

افرادی که قند خون آنها با دارو قابل کنترل است.

 

• بیماران کم خطر دیابتی:

بیمارانی که قند خون آنها با رعایت رژیم و مصرف مت فورمین کاملا کنترل می باشد.