راهکارهایی برای رفع بوي بد دهان

بوي بد دهان می‌تواند نشانه مشكلات دهان و دندان يا سبك ناسالم زندگي و حتي بدتر از آن تغذیه ناسالم باشد. تنفس بدبو يا بوي بد دهان حاصل فرآیندی است که ممکن است منشاء داخل دهانی یا خارج دهانی داشته باشد. این بوهای نامطبوع می‌‌تواند حاصل تولید گازهایی باشد که از سیستم گوارشی و تنفسی خارج می‌‌شود. همچنین این مشکل ممکن است منشاء فیزیولوژیک یا پاتولوژیک داشته باشد. التهاب لثه، باقی ماندن غذا بین دندان‌ها، عفونت‌های تنفسی، سینوزیت، مشکلات گوارشی، دیابت، استفاده از غذاهای گوگرددار مثل سير و پياز و استعمال سیگار از علل شایع بوی بد دهان هستند که قابل پیشگیری و درمان‌اند. در ادامه به تشریح این موارد خواهیم پرداخت و به مواردی که عامل حس بوی بد دهان هستند اشاره می‌کنیم:

چهار علت شایع بوی بد دهان

1- مواد غذایی مصرفی

تمام آنچه را كه‌‌‌ مي‌‌خوريد در دهان جويده‌‌‌ مي‌‌شود، اگر شما از مواد غذايي با بوي تند و شديد مانند سير يا پياز استفاده كنيد، تا زماني كه بدن آن را به طور كامل دفع نكند، نخ دندان يا مسواك كردن نمي‌تواند بوي آن را از بين ببرد.

2- عفونت‌های داخل دهان

سینوس‌های فکی، سینوس‌های پیشانی، سینوس‌های حلقی، آناتومی ته حلق و از همه مهمتر زبان می‌تواند منشاء بوی بد دهان باشد. به گفته دندان‌پزشکان، عفونت و پوسيدگي کنار نسوج نگه‌دارنده دندان‌ها، عفونت‌‌هاي قارچي دهان و پوسيدگي دندان نیز می‌تواند منجر به بد‌بویی ‌‌شود. بوي بد مداوم يا مزه بد در دهان يكی از علایم هشداردهنده بيماري لثه است. باكتري‌‌‌ها با ساخت پلاك روي دندان و توليد سموم باعث تحريك لثه‌‌‌ها و حتي آسيب به استخوان فك‌‌‌ مي‌‌شوند.

خشكي دهان نيز‌‌‌ مي‌تواند باعث بوي نامطبوع شود؛ بزاق دهان براي مرطوب نگه داشتن و خنثي‌سازي اسيدهاي توليد شده و شستن سلول‌‌هاي مرده كه بر روي زبان و لثه و دندان‌‌‌ها تجمع كرده‌اند ضروري است. درد مبهم، خارش لثه، بوی بد دهان، احساس حرکت دندان، خونریزی از لثه هنگام مسواک زدن، تغییر رنگ لثه از صورتی به قرمز تیره یا بنفش، تورم لثه، خونمردگی، براق شدن لثه ها، حساس شدن لثه‌‌‌ها نسبت به مواد غذایی و عمیق شدن شیار لثه از جمله نشانه‌های بروز عفونت یا بیماری‌های دهان و دندان است و با دیدن آنها باید به سرعت به دندان‌پزشک مراجعه کنید.

3- سبک نادرست زندگی

اگر هر روز از مسواك و نخ دندان استفاده نمي‌كنيد، ذرات باقي مانده غذا در دهان شما باعث رشد و تکثیر باكتري‌ها بين دندان‌ها، لثه و زبان‌‌‌ مي‌‌شود و در نتيجه آن بوي بد دهان ايجاد می‌شود. استفاده از دهان‌شويه‌های ضدباكتريال در كنار استفاده از مسواك و نخ دندان می‌توان از بروز بدبویی ناشی از باقی ماندن غذا لای دندان‌ها پیشگیری کند.

سيگار كشيدن به دندان‌‌‌ها و بافت لثه آسیب می‌رساند و بوي نامطبوع دهان، كاهش توانايي حس چشايي و تحريك لثه‌‌‌ها از جمله اثرات آن است.

4- بیماری‌ها

ديابت، بيماري‌‌هاي كبدي، عفونت دستگاه تنفسي، برونشيت مزمن، رفلكس اسيد و ترشحات پشت بيني از جمله بیماری‌هایی هستند که می‌توانند مسبب بروز بوی بد دهان باشند. بحثی که در چند سال اخیر مطرح شده و از نظر علمی به اثبات رسیده، ارتباط بین بیماری‌های لثه و بیماری‌های عروقی است. یکی از این بیماری‌ها دیابت یا قند خون بالاست. از نظر علمی به اثبات رسیده که بیماری‌های لثه و دیابت ارتباطی دو طرفه دارند یعنی هم بیماری‌های لثه می‌توانند سبب بروز دیابت شوند و هم احتمال ابتلا به بیماری‌های لثه در افرادی که مبتلا به دیابت کنترل نشده هستند بیشتر است. جالب است بدانید یکی از علایم شش‌گانه دیابت، آبسه‌های مکرر لثه است. کسانی که دیابت کنترل شده دارند می‌توانند به کنترل بیماری‌های لثه نیز کمک کند و از سوی دیگر کنترل بیماری‌های لثه نیز به کنترل قند خون کمک می‌کند.

غیر از دیابت، بیماری‌های لثه با بیماری‌های قلبی عروقی در ارتباط هستند. مشاهدات حاکی از این است که در کسانی که بیماری‌های لثه دارند احتمال بروز لخته‌های خونی و سکته‌های قلبی و مغزی بیشتر است.

ثابت شده است در زنانی که بیماری‌های پیشرفته لثه دارند و ناخواسته باردار می‌شوند، احتمال تولد نوزادان با وزن پایین یعنی زیر۱۵۰۰ گرم بیشتر است و احتمال مرگ نوزاد بالاست. به همین دلیل توصیه می‌شود خانم‌ها قبل از بارداری و خانم‌هایی که در سنین باروری هستند، هر چند وقت یکبار از نظر سلامت لثه‌ها بررسی شوند و اگر خانمی دچار بیماری‌های پیشرفته لثه است قبل از بارداری برنامه‌ریزی شده ابتدا بیماری‌های لثه خود را درمان کند.

ارتباط میان بیماری‌های لثه با سایر مشکلات از جمله رد پیوندها نیز به اثبات رسیده است. امروزه به دلیل سبک زندگی مردم یکی از پیوندهای شایع پیوند مفصل زانو است. دیده شده در کسانی که بیماری‌های پیشرفته لثه دارند، پیوند دریچه قلب یا پیوند زانو ممکن نخواهد بود و احتمال رد پیوند بالاست.

چطور از بروز بوی بد دهان پیشگیری کنیم

 استفاده از نخ دندان، مسواک و هر وسیله‌ای که فضای داخل دهان را تمیز کند نیز می‌تواند سبب کاهش میزان باکتری و کاهش بوی بد دهان شود. فضای داخل دهان با وجود اینکه کاملا بهداشتی است هم ممکن است بوی بد بدهد، چرا که باکتری‌‌‌ها در قسمت عقب دهان انباشته می‌‌شوند:

1. اگر دهانتان را یک بار در روز و یک بار در شب تمیز کنید، در اغلب موارد بوی بد از بین می‌رود.
2. دو بار در روز حتما مسواك بزنيد.
3. هر بار مسواک زدن باید سه دقیقه طول بکشد.
4. باید مسواکی انتخاب کنید که هم خوش دست باشد هم با دهان شما متناسب باشد.
5. اگر دهان‌تان کوچک است، مسواکی انتخاب کنید که سرِ آن کوچک است. مهم نیست روی آن نوشته باشند مخصوص کودکان.
6. نیازی به مسواک‌های زبر ندارید مگر آنکه متخصص تجویز کند؛ تمام چیزی که نیاز دارید، مسواک نرمی است که بتواند پلاک‌ها را از بین ببرد.
7. يك بار در آخر روز حتما نخ دندان بکشید تا موادغذايي باقيمانده در بين دندان‌‌‌ها تميز شوند. با شروع اینکار اوایل از لثه خون می‌‌آید اما پس از مدتی که لثه سالم و تمیز شود، این خونریزی کاهش می‌‌یابد.
8. اگر خونریزی‌ها پس از مدتی همچنان ادامه یافت حتما برای جرم‌گیری و بررسی لثه به دندان‌پزشک مراجعه کنید.
9. اگر نخ دندان پس از استفاده، رشته رشته یا پاره شد، نشانه وجود پوسيدگي دندان يا جرم بین دندانی است که باید برای بررسی آن به دندان‌پزشک مراجعه کنید.
10. دو بار در روز حتما از دهان شويه ضدباكتري استفاده كنيد.
11. پاک کردن زبان و قرقره کردن آب نمک برای شستشوی ته حلق را فراموش نکنید.
12. دندان مصنوعي را در شب حتما بايد از دهان درآورد و صبح روز بعد قبل از استفاده حتما آن را شست.
13. در سال حداقل دو بار باید برای چکاپ به متخصص مراجعه کنید. در اغلب موارد دندان‌پزشك‌‌‌ مي‌‌تواند بوي بد دهان را درمان كند.
14. اگر دندان‌پزشك شما تشخيص داد كه دهان شما سالم است و منشاء بوي بد از دهان نيست بايد به پزشك خانوادگي خود يا يك متخصص داخلی براي تشخیص منشائ بوي بد مراجعه كنيد.

چند راهکار خانگی

اگر با وجود رعایت بهداشت و مراجعه به پزشک همچنان دهانتان بوی بد می‌دهد، می‌توانید برای کاهش این بود این چند راهکار را امتحان کنید:

- سعی کنید در طول روز مقدار زيادي آب بنوشيد.

- از آدامس يا آب نبات‌‌هاي بدون قند و میوه و سبزیجات استفاده كنيد تا با ترشح بزاق محیط دهان مرطوب بماند.

- جویدن مقداری جعفری موجب کاهش بوی بد دهان می‌‌شود.

- استفاده از چاشنی‌های معطر مثل میخک، دانه‌های هل و رازیانه نیز پس از هر وعده غذایی در رفع بوی بد دهان بسیار موثر است.

- انجير، كرفس، قهوه، پونه و عرق نعناع نیز بوی بد دهان را کم می‌‌کند.

یک روش آسان برای رفع بوی بد دهان !

اگر به دنبال یک راهکار ساده برای رفع بوی بد دهان هستید، علاوه بر تمام راه‌های گفته شده، یک روش ساده و اثربخش دیگر نیز وجود دارد و آن استفاده از خوشبوکننده‌های مخصوص دهان است که در سال‌های اخیر تولید و روانه بازار شده‌اند. خوشبوکننده‌های دهان علاوه بر اسانس‌های خوشبوکننده، حاوی مواد بسیار ریزی هستند که محیط دهان را از حالت اسیدی خارج می‌کنند و با این کار مانع از پوسیدگی دندان‌ها می‌شوند.

البته یکی از نگرانی‌های موجود درباره این خوشبوکننده‌ها مزه شیرین آنهاست که استفاده آن را برای افراد مبتلا به دیابت منع می‌کند؛ در صورتی که یکی از گروه‌هایی که بیشترین گلایه را از بوی بد دهان خود دارند،‌ این بیماران هستند. به علاوه مواد قندی موجود در خوشبوکننده‌ها برای سلامت دیگر افراد نیز مفید نیست. به همین دلیل در چند سال اخیر، شرکت‌های تولید‌کننده این خوشبوکننده‌های دهان سعی در جایگزینی شیرین‌کننده‌های مصنوعی به جای مواد قندی داشته‌اند. در حال حاضر بسیاری قرص‌های خوشبوکننده توانسته‌اند با جایگزینی شیرین‌کننده‌های مصنوعی علاوه بر ایجاد طعم خوشایند این محصولات، مواد قندی و کالری اضافه منتقل شده از این طریق به بدن را حذف کنند. در محصولات جدید از شیرین‌کننده سوربیتول، آسه سولفام K، آسپارتام، اسید سیتریک و طعم‌دهنده‌های طبیعی به جای شکر استفاده شده است تا علاوه بر بی‌ضرر بودن برای دندان، برای افراد مبتلا به دیابت نیز قابل مصرف باشد. سوربیتول و آسپارتام جزء شیرین‌کننده‌های مصنوعی مورد تایید سازمان‌های غذایی بین‌المللی به شمار می‌روند.

بیماران مبتلا به دیابت، افراد دارای اضافه وزن و چاقی و کسانی که تحت رژیم‌های مختلف لاغری هستند حتما در هنگام خرید خوشبوکننده‌های دهان، به ترکیبات تشکیل دهنده آن دقت کنند و محصولی را انتخاب کنند که بدون قند باشد.

در مواردی که مسواک و تمیز‌کننده‌های دهان در دسترس نیست، مصرف روزانه دو عدد از قرص‌های خوشبو کننده دهان توصیه می‌شود. البته مصرف‌کنندگان باید در مصرف بیش از حد این محصولات دقت کنند زیرا مصرف بیش از حد آنها ممکن است اثرات ملین تولید کند.

یک نکته مهم

فراموش نکنید مصرف برخی داروها باعث بوي بد دهان مي‌‌شود. مطمئن باشید با قطع مصرف دارو بوی بد از بین می‌رود. با این حال اگر در حال مصرف چنين داروهايي هستید و بوی بد دهان آزارتان می‌دهد، با دندان‌پزشك خود مشورت كنيد اما هرگز خودسرانه مصرف داروی خود را قطع نکنید. می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید تا دارویی را جایگزین داروی قبلی کند.

منبع:

مجله سلامانه